Skolebrod: zachte, fluffy kardemom broodjes, gevuld met een vanille custard, met een topping van een heerlijk zoet glazuur en geraspte kokos. Zeg maar hallo tegen je nieuwe favoriete zondagochtendontbijtje!
Eh sorry, skole- wat? Skolebrodjes zijn zoete broodjes en komen uit Noorwegen. Het is een deeg op basis van gist, op smaak gebracht met kardemom. Hierdoor wordt het deeg nét wat interessanter dan een gewoon zoet broodje. De broodjes zijn gevuld met een zachte, romige vanillecustard. Nadat ze eenmaal gebakken zijn, worden ze bestreken met glazuur en door geraspte kokos gerold. Als het water je nu nog niet in de mond loopt, dan weet ik het ook niet meer. Ik moet eerlijk bekennen: ik ben geen fan van kokos. Maar deze broodjes? Goddelijk.
Als warme broodjes…
Skolebrodjes werden voor het eerst gemaakt in 1939 door de Noorse vrouw Gerda Nielsen. Ze bakte de broodjes voor haar zoontje Jens om in zijn lunchtrommeltje te stoppen. Jens begon de broodjes op school te verkopen en de broodjes groeiden in populariteit. Ook andere moeders begonnen de broodjes in de lunchtrommels van hun kinderen te stoppen als lekkernij. De broodjes werden razend populair onder scholieren. Vandaar ook de naam skolebrod wat letterlijk vertaalt school brood betekent.
In de loop van tijd werd skolebrod een van de populairste en meest verkochte zoete broodjes in Noorwegen. In de jaren 70 ontstond er echter een discussie over het broodje. Men vond dat het meer een gebakje was en dat skolebrod niet op brod, oftewel brood mocht eindigen. De aanleiding voor die discussie was het idee dat kinderen en jongeren teveel calorieën binnen zouden krijgen via snoep, chips en ander vet en ongezond voedsel. Door skolebrod ‘brood’ te noemen zou geïmpliceerd worden dat het broodje iets was om dagelijks te eten (wat op zich prima zou kunnen hoor). Hierdoor ontstond de naam skoleboller. Deze naam wordt na skolebrod het meest gebruikt in Noorwegen.
Alsof de naam skolebrod nog niet ingewikkeld genoeg was…
Maar er zijn nog veel meer namen voor dit lekkere broodje. Vooral in het zuiden van Noorwegen hebben ze een aantal creatieve woorden voor skolebrod. Het broodje heet daar ook pai, eggemelisbolle, olabolle of tolvores. Sommige mensen noemen het zelfs purke of porke. Dit betekent varken en verwijst naar een goed, dik varken. Het broodje lijkt niet echt op een varken, dus waarom mensen het zo noemen, begrijp ik niet helemaal. Maar goed, bepaalde Nederlandse namen voor voedsel begrijp ik ook niet (wentelteefje, ik kijk naar jou).
In 2017 riep het Voorlichtingsbureau voor Brood en Graan in Noorwegen de Nationale Skolebroddag in het leven. De dag valt op de laatste vrijdag voor de vakantie en is bedoeld om het einde van het schooljaar te vieren. Sinds de jaren 70 zijn de meningen over gezond eten namelijk wel een beetje veranderd. Gezond eten staat nog steeds voorop, maar in tegenstelling met toen, waarbij het überhaupt een no go was om het broodje als brood aan te prijzen, vindt men nu dat in een gezond voedingspatroon ook ruimte is om af en toe wat lekkers te eten. In de jaren 70 hadden ze zich trouwens echt niet zoveel zorgen hoeven te maken. Uit onderzoek is gebleken dat maar 5% van de Noorse bevolking wekelijks skolebrod eet.
#Team-custard-voor-het-laatst
Het enige waar de meningen nu nog over verdeeld zijn, is de manier waarop skolebrod gegeten wordt. Het Voorlichtingsbureau voor Brood en Graan onderzocht samen met het Voorlichtingsbureau Eieren en Vlees hoe de Noren het broodje aten. 50% van de Noren eet het broodje als normaal broodje, maar 47% van de Noren eet eerst het broodje rondom de custard heen en bewaart de custard voor het laatst.
Helaas kopen de meeste mensen deze broodjes bij de bakker. Uit onderzoek bleek dat maar 1 op de 10 mensen de broodjes zelf bakt. Het broodje kopen kan prima in Noorwegen, waar ze overal te verkrijgen zijn: van bakkers tot supermarkten naar tankstations. Hier in Nederland zijn ze echter nergens te vinden. Dat wordt zelf maken dus. Ze zijn perfect om te bakken voor ongeduldige mensen (zoals ik), want in de tijd dat het deeg staat te rijzen, kan jij mooi de custard voor de vulling maken. Let wel op, door de custard kun je de broodjes beter in de koelkast bewaren, maar brood wordt ook snel oud in de koelkast. Het beste is dus om de broodjes niet te lang te bewaren en snel op te eten, maar dat moet geen probleem zijn, toch?
Skolebrod
Ingrediënten:
Voor het brooddeeg:
- 500 g bloem
- 9 g gist
- 60 g suiker
- 2 tl kardemom
- 10 g zout
- 300 ml volle melk
- 1 ei
- 60 g boter
Voor de custard:
- 300 ml melk
- 3 eidooiers
- 75 g suiker
- 2 el maïzena
Verder:
- 1 ei, om te bestrijken
- 125 g poedersuiker
- 1-2 el water
- 50 g kokosrasp
Zo maak je dit:
Voor het brooddeeg:
- Roer de bloem, gist, suiker en de kardemom in een grote kom door elkaar. Roer daarna het zout er doorheen en maak een kuiltje in het midden.
- Verwarm de melk tot hij lauwwarm is en kluts het ei los in een apart kommetje.
- Giet de warme melk en het ei in het kuiltje en kneed alles in 10 minuten tot een soepel deeg waar je een vliesje van kan trekken.
- Voeg beetje bij beetje de boter toe en kneed dit er doorheen.
- Leg het deeg in een met olie ingevette kom, dek het af met ingevet plasticfolie en laat het minimaal 1 uur rijzen.
Voor de custard:
- Maak terwijl het deeg staat te rijzen de custard. Verwarm 250 ml melk op middelhoog vuur tot het bijna kookt. Klop ondertussen de eidooiers met de overige melk, de suiker en de maïzena tot een glad mengsel.
- Giet de hete melk in een dun straaltje al kloppend op het eidooiermengsel en klop alles door elkaar. Giet alles in de pan en verwarm het geheel al roerend op middelhoog vuur tot het geheel in begint te dikken tot een custard.
- Doe de custard in een diep bord en dek het oppervlak af met plasticfolie om te voorkomen dat er een vel op de custard komt. Laat de custard afkoelen.
Voor de tweede rijs van het brood:
- Verdeel het deeg in 12 gelijke porties en vorm deze tot kleine bolletjes. Dek de bolletjes af met ingevet plasticfolie en laat ze 30 minuten rijzen.
- Druk daarna met de onderkant van een rond glas met een doorsnede van 4-5 cm een kuiltje in het midden van de bolletjes. Laat de bolletjes daarna afgedekt nog 15 minuten rijzen.
De broodjes bakken:
- Verwarm de oven voor op 220 C.
- Klop de custard los en schep het in een spuitzak. Kluts het ei los.
- Bestrijk de broodjes met ei. Vul de kuiltjes van de broodjes met custard.
- Bak de broodjes in 10-15 minuten gaar en goudbruin. Laat ze afkoelen op een rooster.
De broodjes versieren:
- Roer voor de glaze de poedersuiker met het water door elkaar tot een glad glazuur. Doe de kokosrasp in een diep bord.
- Bestrijk de broodjes rond de custard met het glazuur en dip de broodjes met de geglaceerde randen in de kokosrasp.