Een luchtig deeg met een knapperige korst, tomatensaus, verse mozzarella en als finishing touch: een paar blaadjes basilicum. De pizza margherita is dé pizza onder de pizza’s en je maakt hem makkelijk zelf!
Sometimes, less is more, en dat is ook zeker het geval bij de pizza margherita. De pizza bestaat uit een paar simpele ingrediënten. Pizzadeeg, tomatensaus, mozzarella en basilicum. Omdat er maar weinig ingrediënten op zitten, is het wel noodzakelijk dat je ingrediënten met een hoge kwaliteit gebruikt. Dan komt de pizza nog beter tot zijn recht. Van verse tomaten een tomatensaus maken en die even laten pruttelen en het liefst buffelmozzarella van de kaasboer dus.
Een enkeltje Napels, per favore
Pizza’s, en ook de pizza margherita, komen oorspronkelijk uit Napels. Het verhaal gaat dat de pizza vernoemd is naar de Italiaanse koningin Margherita van Savoye. Ze was de dochter van de hertog van Genua en een Saksische prinses. Op 17-jarige leeftijd, in 1868, trouwde ze met haar neef (dit alles was vroeger heel normaal) Umberto. Umberto werd in 1878 de tweede koning van Italië: Umberto I.
Umberto had het niet makkelijk als koning. Noord- en Zuid-Italië waren in 1860 met elkaar verenigd. Zuid-Italië was tijdens Umberto’s koningschap echter nog druk bezig de wonden te likken van de verloren onafhankelijkheid. Umberto werd in zijn eerste jaar als koning bijna vermoord door een stel anarchisten die het niet met hem eens waren. Zacht uitgedrukt: hij was niet zo populair. Hij probeerde de Zuid-Italianen op zijn hand te winnen en vertrok in 1889 samen met zijn vrouw naar hun zomerresidentie Paleis Capodimonte in Napels. Sowieso omdat Napels de hoofdstad van het voormalige onafhankelijke Zuid-Italiaanse deel van Italië was. Maar ook omdat de stad getroffen was door cholera, waardoor duizenden inwoners stierven. Umberto probeerde zijn populariteit te vergroten en ging dapper het risico van infectie aan door klinieken en ziekenhuizen met cholera-patiënten te bezoeken.
In ieder geval geen ananas
Het verhaal over de pizza margherita kent veel verschillende versies, elk met net wat andere details. In grote lijnen gaat het echter als volgt. Het verhaal begint met Umberto en Margherita waren de Franse keuken, die toentertijd overal in Europa de bovenhand had, zat. Ze werden nieuwsgierig naar het voedsel van de ‘gewone man’. In Napels was dat pizza. Overal op straat liepen pizzaiolos, pizzabakkers rond, die stukken pizza voor een habbekrats verkochten. De koning en de koningin riepen Raffaele Esposito, de beroemdste pizzaiolo van Napels en eigenaar van Pizzeria della Regina d’Italia, naar het paleis. Hij bakte 3 pizza’s voor hen. Eentje met ansjovis, eentje met enkel tomatensaus en hij bedacht speciaal voor de gelegenheid een nieuwe pizza.
Je raad het al, een pizza met tomatensaus, mozzarella en basilicum. Toevallig ook nog eens de kleuren van de Italiaanse vlag. En toevallig ook nog eens de favoriet van de koningin. Een dag later stuurde de koningin daarom een bedankbriefje, geschreven door de kamerheer van de koningin Camillo Galli. Deze brief, van 11 juli 1889, hangt nog steeds ingelijst in pizzeria Brandi, de huidige naam van zijn pizzeria.
Pomodo-no
Zo gaat in ieder geval het verhaal van het ontstaan van de pizza margherita. Ik vind het alleen allemaal net iets te toevallig. Daar ben ik niet de enige in, meerdere historici zijn de afgelopen decennia nieuwsgierig geweest naar de oorsprong van de pizza margherita. Delen van het verhaal zijn geverifieerd. Zo was Raffaele Esposito in 1889 daadwerkelijk de eigenaar van een pizzeria in Napels. Ook koning Umberto en koningin Margherita waren in Napels op 11 juli 1889 en Camillo Galli is terug te vinden als kamerheer in het huishouden van het koninklijk echtpaar.
Er zitten echter ook flink wat haken en ogen aan het verhaal. Misschien het grootste probleem met het hele verhaal is dat het gerecht al minstens 3 decennia bestond voor het koninklijke bezoek in Napels. In 1853 beschrijft Emmanuel Rocco in een essay over Napolitaanse gewoontes een pizza met de toppings: ‘basilico, muzzarella, e pomodoro’.
Er zijn ook helemaal geen verwijzingen naar het pizza-incident in lokale bronnen. Een krant uit die tijd die nieuws over de koninklijke familie publiceerde, maakt nergens een melding van het bezoek van Esposito aan de koningin.
Ieuw, gatverdamme
Daarnaast, zoals de historicus Zachary Nowak uitlegt in een artikel over de oorsprong van de pizza margherita, is het onwaarschijnlijk dat het koninklijk echtpaar iets wilde eten dat bereid was door een burger. Dit aangezien de cholera die op dat moment heerste geassocieerd werd met de slechte hygiëne van de lagere klassen. De slachtoffers bezoeken was nog tot daar aan toe, maar ook daadwerkelijk iets eten wat door een gewone burger bereid was, was onvoorstelbaar.
En bedankt…
Maar we hebben toch bewijs? De brief van 11 juli 1889 is immers nog steeds te zien in de pizzeria. I hate to break it to you: die brief is hoogstwaarschijnlijk nep. Ten eerste is er geen vermelding van correspondentie tussen Camillo Galli en Raffaele Esposito te vinden in de archieven. Dat leidde tot vraagtekens bij het bedankbriefje van Galli naar Esposito.
Historici besloten daarom de brief beter te bestuderen. Meerdere details zorgen voor betwijfeling van de validiteit van het document. Zo is er bijvoorbeeld het koninklijk zegel. Alle andere officiële documenten door Galli zijn voorzien van een voorgeprint typografisch zegel. Het zegel op de bedankbrief is gestempeld. Verder hebben historici het handschrift van Galli op de brief naar Esposito en andere brieven van Galli vergeleken en laten we het zo zeggen: je hoeft geen expert te zijn om te zien dat er verschil tussen zit. De brief is, helaas, hartstikke nep.
Historici zijn er nog niet over uit wat de oorsprong is van het hele verhaal over de pizza margherita. Sommigen denken dat het koninklijk huis de fabel zelf bedacht heeft om goed licht op zichzelf te werpen. De meeste historici geloven echter dat de hele mythe van de pizza margherita veel later bedacht is. De pizzeria van Esposito werd overgenomen door de neefjes van zijn vrouw: de gebroeders Brandi, die in 1932 de naam van Pizzeria della Regina d’Italia veranderden in Pizzeria Brandi.
Brandi klopt ni
De broers namen de pizzeria over in de jaren ‘30, midden in een economische crisis. Om de zaken te verbeteren, schreven ze de (valse) brief. Een goede aanwijzing voor deze theorie zit hem in de aanhef: er wordt namelijk aan Raffaele Esposito Brandi geschreven. Brandi was de naam van zijn vrouw, maar over het algemeen namen mannen in de 18e eeuw niet de naam van hun vrouw aan. De naam Brandi is dus compleet misplaatst: het is op de brief gezet om de relatie tussen de broers en Esposito te benadrukken.
Oplichterij of niet, de pizza is ondanks alles ontzettend lekker. Het is niet voor niets dat ze in alle pizzeria’s ter wereld op de kaart staat, ze geliefd is bij jong en oud en er allerlei gerechten gebaseerd op de margherita verzonnen zijn. De koningin heeft deze pizza waarschijnlijk nooit gegeten, maar pizza margherita is ondanks alles de ware koningin van de pizza’s.
Pizza margherita
Ingrediënten:
- 1 recept pizzadeeg
- 1 recept marinarasaus
- 3 bollen verse mozzarella
- Verse basilicum
Zo maak je dit:
- Maak eerst het pizzadeeg en de pizzasaus.
- Scheur de mozzarella in stukjes.
- Bestrooi een pizzasteen met bloem of bekleed een bakplaat met bakpapier
- Verwarm de oven met de pizzasteen of de bakplaat voor op 225 C (of 250 C als je oven dat kan).
- Bestrooi een werkblad met bloem en druk een bolletje deeg met je vingers uit tot een cirkel van circa 30 cm. Je kan het deeg ook uitrollen als je dat makkelijker vind.
- Schep wat saus op het deeg en spreid het met de achterkant van een lepel voorzichtig uit.
- Bedek de pizza met stukjes mozzarella.
- Schuif de pizza op de hete pizzasteen of op de hete bakplaat en bak de pizza 10-15 minuten tot hij mooi goudbruin is en de mozzarella is gesmolten.
- Garneer de pizza direct als hij uit de oven komt met verse basilicumblaadjes.