Pannenkoeken zijn niet alleen hartstikke lekker, maar ook helemaal niet moeilijk om te maken. Of je ze nu hartig belegt met kaas en spek of zoet met stroop en suiker, zet een stapel pannenkoeken op tafel en het is meteen een feestje!
Zondagochtend, veel te vroeg
Mijn bakcarrière begon op een vroege zondagochtend, eind juli rond kwart over 8 toen ik weer eens veel te vroeg wakker was geworden en geen zin had in mijn standaard bammetje hagelslag. Ik had op zich wel zin in de hagelslag (#hagelslagforthewin), maar ik had geen zin in dat saaie, doodnormale bruine brood. Daarnaast had ik ook nog totaal geen honger en had ik veel tijd over. Op muizenvoetjes sloop ik naar boven en maakte zachtjes mijn moeder wakker: “mama, mag ik pannenkoeken bakken voor het ontbijt?” Mijn moeder antwoordde half slaperig: “ja, waarom ook niet?” Ze draaide zich om en sliep nog even verder (herhaling: het was pas kwart over 8 op zondagochtend).
Vervolgens sloop ik weer terug naar beneden waarna ik begon te bladeren in de grote, rode receptenmap, aka het heilige boek van mijn moeder, op zoek naar een recept. Natuurlijk stond dat erin, want in die map staat echt alles. Het recept was kort: meng alles door elkaar en bak er pannenkoeken van. Ja, dat is echt wat er stond. Mijn recept zal iets langer en uitgebreider dan dat, maak je geen zorgen. Maar goed, dat was waar ik het mee moest doen. Dus ik haalde mijn schouders op, pakte de ingrediënten uit de kast en begon te bakken. 10 jaar later heb ik een eigen bakblog dat vol staat met recepten. Waar pannenkoeken wel niet goed voor zijn.
We crêperen in de pancakes
De basisingrediënten van pannenkoeken zijn heel simpel: meel, melk (vroeger ook water) en eieren. Omdat de ingrediënten zo simpel zijn, is het moeilijk te zeggen waar de pannenkoek oorspronkelijk vandaan komt. Er wordt gedacht dat de pannenkoek al uit de prehistorie stamt. Ze werden sowieso al door de Grieken en de Romeinen gebakken. Het eerste geschreven recept staat in een kookboek uit 1439. Pannenkoeken zijn over de hele wereld populair. Ieder land heeft zijn eigen variatie op de pannenkoek. Een greep uit de selectie: American pancakes, Franse crêpes, Russische blini’s of Japanse soufflé pancakes.
In een kookboek uit 1669, De verstandige kock of sorghvuldige huyshoudster, staan 3 recepten voor pannenkoeken: Groeninger pannekoecken, gemeene pannekoecken en de beste slagh van pannekoecken. In die laatste gaan een aantal bijzondere ingrediënten. Als vocht wordt er water gebruikt, omdat ze met melk of room taai zouden worden. En er gaat een berg specerijen in, waar je u tegen zegt. Dat is logisch te verklaren, want we zitten midden in de Gouden Eeuw.
Pannenkoeken waren vroeger anders dan nu. Ze werden, in tegenstelling tot het meeste gebak, ook door arme mensen gegeten. In dat geval waren het stevige maagvullers: forse en zeer voedzame gerezen pannenkoeken, vaak gemaakt van boekweitmeel. Het waren zeer goede vervangers voor brood, ze waren makkelijker te maken en goedkoper.
Pannenkoek of pannekoek?
Pannenkoeken worden lang als pannekoeken gespeld, maar in 1995 wordt pannenkoek de juiste spelling. Er worden nu nog steeds regelmatig fouten in gemaakt, maar dat is logisch als je bedenkt dat we pannenkoek zo’n 4 eeuwen lang als pannekoek spelden.
Lekker, makkelijk, snel, simpel
De dikke gerezen pannenkoeken zijn vrijwel volledig uit onze keuken verdwenen. Als we aan pannenkoeken denken, denken we eigenlijk alleen aan de dunne pannenkoeken. Dat is logisch, want de dikke variant was voornamelijk bedoeld als een voedzame en goedkope maaltijd op het moment dat er niks anders meer te verkrijgen was. We hebben ze niet meer nodig als voedzame maaltijd, dus zien we het nu alleen als iets lekkers. Daarnaast moeten pannenkoeken op basis van gist rijzen en de meeste mensen hebben gewoonweg geen tijd om gerezen pannenkoeken te bakken. Ze kiezen voor gemak, dus kiezen ze voor simpele dunne pannenkoeken die je zo in elkaar gedraaid hebt. De recepten ontwikkelen zich voortdurend en gaan mee met de tijd. Lekker makkelijk en snel is op dit moment de norm en dat zie je terug in de keuken.
#hagelslagforthewin
Inmiddels kennen we dus eigenlijk maar 1 soort pannenkoek, terwijl we vroeger veel meer varianten hadden. Wat je nu wél veel terugziet, zijn de enorme grote variaties aan toppings die mensen op hun pannenkoeken doen. Op het menu van zo ongeveer elk gemiddeld pannenkoekenrestaurant staan al tig verschillende soorten pannenkoeken. Ik vind het altijd verschrikkelijk: zo veel keuzestress! Maar een aantal van mijn favoriete toppings zijn:
- Hagelslag (nogmaals: #hagelslagforthewin)
- Appel, rozijnen en kaneelsuiker
- (Vegetarisch) spek en stroop
- (Vegetarische) shoarma, ijsbergsla en knoflooksaus
- En wil je je helemaal te buiten gaan? Warme kersen, chocoladesaus, vanille ijs en slagroom.
Met dit recept bak je een behoorlijke stapel pannenkoeken. Ik zorg er altijd voor dat ik te veel pannenkoeken bak, zodat ik er ook nog een paar over hou (het gaat hard hier, met 2 puberende broertjes). Pannenkoeken kun je toch voor het ontbijt, als tussendoortje, voor de lunch, het avondeten of als toetje eten, dus die gaan echt wel op! Je kan de pannenkoeken koud eten, of even opwarmen in een koekenpan. Bewaar de pannenkoeken luchtdicht verpakt in plasticfolie of in een plastic bakje in de koelkast. Dan blijven ze zo’n 3-5 dagen goed. Maar even eerlijk, binnen 3 dagen zijn die pannenkoeken echt wel opgesmikkeld.
Pannenkoeken
Ingrediënten:
- 500 g bloem
- Snufje zout
- 4 eieren
- 1 liter melk
- Olijfolie, boter of bakspray, om de pan mee in te vetten
Zo maak je dit:
- Roer de bloem en het zout in een kom door elkaar.
- Voeg de eieren toe en klop dit samen met de melk door de bloem. Klop alles tot een glad beslag zonder klontjes.
- Verhit een pan op hoog vuur tot hij heet is, zet dan het vuur lager op middelhoog vuur en vet de pan met een kwastje in met olie.
- Schep wat beslag in de pan en draai de pan rond zodat de hele bodem bedekt is. Bak de pannenkoek in 2-3 minuten tot de bovenkant droog is. Draai (of gooi) hem daarna om en bak de andere kant nog 1-2 minuten.
- Leg de pannenkoek op een bord en dek af met een deksel (bijvoorbeeld een ander bord) om de pannenkoeken warm te houden. Herhaal dit tot al het beslag op is.
Tips:
- Je kan de pannenkoeken met van alles beleggen, maar het is ook lekker om ingrediënten mee te bakken. Bak een beetje spek of appel uit en giet het beslag daaroverheen. Of bak de pannenkoek aan een kant gaar en strooi er geraspte kaas overheen.
- Krijg je de pannenkoeken niet op? Ze zijn de volgende dag als ontbijt ook nog superlekker! Je kan de pannenkoeken ook langer bewaren. Doe ze in een afgesloten bakje: dan zijn ze zo’n 3-5 dagen goed.
- Gebakken pannenkoeken kun je ook invriezen. Vouw ze op en verpak ze luchtdicht. Ze blijven dan ongeveer 3 maanden goed.