Knapperig van buiten, maar lekker zacht en smeuïg van binnen. Gevulde koeken gaan er bij iedereen in als koek! Zelf maken is helemaal niet moeilijk: binnen no-time heb je een koekje van eigen deeg.
Gatverdegatver
Gevulde koeken, bah, bah, bah. Althans, dat dacht ik. Ik kende gevulde koeken alleen als de trieste voorverpakte fabriekskoeken die in de supermarkt te vinden zijn.Van die treurige slappe schijven waar je zo’n 300x op moet kauwen en daarna moet spoelen met liters water om de koek door je keel heen te krijgen. Net een hapje karton met de smaak van zoet, zoet, zoet en nog meer zoet. Mij niet gezien. Verschrikkelijk.
Tot ik een keer zelf gevulde koeken maakte. Met een harde wenerdeeg waar echte boter in zat, in plaats van de weeïge margarine die de fabrieken gebruiken, en verse amandelspijs. Wow. Zo veel beter dan die uit de supermarkt! Wist je dat het spijs dat in de meeste gevulde koeken uit de supermarkt zit, niet eens van amandelen gemaakt is? Vaak gebruiken ze er witte bonen of abrikozenpitten in. Geen wonder dat ze naar stoffig tapijt smaken… Reden genoeg dus om ze lekker zelf te maken
Je hoeft maar tot 3 te tellen…
Zoals ik al zei, deze koeken maak je van een harde wenerdeeg. Dit deeg heet ook wel 1-2-3-deeg, want je gebruikt 3 delen bloem, 2 delen boter en 1 deel suiker (en een eitje). Ik gebruik witte basterdsuiker, dat maakt de koeken smeuïger. Ook voeg ik wat bakpoeder toe. Hierdoor wordt je deeg luchtiger. De koeken worden gevuld met amandelspijs. Het lekkerste is natuurlijk om dat zelf te maken, maar als je weinig tijd hebt kun je het ook in de winkel kopen. De bovenkant bestrijk je met ei en in het midden druk je een amandeltje. Gevulde koeken zijn best groot, ze hebben een diameter van 10 cm. Geen ‘gewoon’ koekje voor bij de thee dus.
Koekkoek!
Gevulde koeken zijn echt typisch Nederlands en alleen hier verkrijgbaar (ik ben ze in ieder geval over de grens nog nergens tegengekomen). Je zou dus denken dat ze een lange geschiedenis hebben, maar niets is minder waar. De gevulde koek komt pas in de kookboeken voor sinds 1900. Toch zijn ze helemaal ingeburgerd in de Nederlandse keuken en gaan ze er bij iedereen in als koek. Soms worden ze in een hoge kleine ronde vorm gebakken en noemen we hem toepasselijk een rondo of een Amsterdammertje. Ook heb je ze in ovale vorm, dan heten ze kano’s. De gewone gevulde koek heeft meerdere namen. In sommige delen van het land worden ze vulkoek genoemd of gevuld heertje.
Heel anders dan nu zijn de oude recepten voor gevulde koeken niet, maar een aantal recepten uit de 20e eeuw de optie om het amandelspijs te vervangen voor fijngehakte gember. Waarschijnlijk zijn de gevulde koeken pas zo laat ontstaan omdat amandelen duur waren. Pas met de toenemende welvaart in 1900 werd het voor bakkers interessant om de koeken te bakken. Eerder hadden mensen het geld niet om de koeken te kopen en was het voor bakkers niet winstgevend om ze te maken. Vandaar dat er in plaats van amandelspijs nu veel banketbakkersspijs gebruikt wordt, dat zorgt ervoor dat de koeken veel winstgevender zijn dan als spijs van amandelen gebruikt wordt. Dan moeten we zelf dus maar aan de bak!
Gevulde koeken
Ingrediënten:
Voor het deeg:
- 200 g boter
- 100 g witte basterdsuiker
- 1/2 ei
- 1 citroen
- 1/4 tl zout
- 6 g bakpoeder
- 300 g bloem
Voor de vulling:
- 300 g amandelspijs
- 1 ei
Verder nodig:
- 1 ei
- 12 amandelen
Zo maak je dit:
Voor het deeg:
- Rasp de citroen en klop een ei los.
- Doe de boter samen met de basterdsuiker, een half ei, de citroenrasp en het zout in een kom. Meng dit door elkaar. Voeg de bakpoeder en de bloem toe en kneed alles tot een samenhangend geheel.
- Verpak het deeg in plasticfolie en laat het 1 uur in de koelkast rusten.
Voor de vulling:
- Doe de amandelspijs in een kom en kneed er het ei doorheen. De spijs moet zacht zijn, maar niet vloeibaar. Voeg zo nodig wat extra ei toe.
- Schep de spijs in een spuitzak. Leg het even aan de kant.
Voor het bakken van de koeken:
- Verwarm de oven voor op 200 C en bekleed 2 bakplaten met bakpapier.
- Bestuif een werkblad en een deegroller met bloem.
- Kneed het deeg kort door en rol het deeg daarna uit tot een lap met een dikte van 2 mm. Steek er met een koekjessteker 24 rondjes uit. Je zal het deeg een aantal keer opnieuw moeten uitrollen. Je kan het deeg eventueel ook in delen uitrollen om het makkelijker te maken.
- Leg 12 deegrondjes op de bakplaten en verdeel de amandelspijs over de deegrondjes, laat ongeveer 1 cm vrij aan de buitenkanten.
- Bedek de koeken met de overgebleven plakjes en druk de randjes rondom voorzichtig aan. Druk de randjes daarna dicht met de tanden van een vork.
- Klop het ei samen met het overgebleven halve ei van het deeg los. Bestrijk de koeken met het ei. Druk in het midden van iedere koek een amandel en bestrijk de koeken daarna met nog een beetje ei.
- Bak de koeken in 13-18 minuten in de oven goudbruin en gaar. Laat de koeken afkoelen op een rooster.